„Album fotografii z incydentu w północnych Chinach”

W latach 1899-1901 na terenie północo-wschodnich Chin toczyło się tzw. powstanie bokserów, skierowane przeciw dynastii Qing i cudzoziemcom. W czerwcu 1900 roku do stłumienia buntu, na tym etapie wspieranego już przez panującą dynastię, przystąpiły oddziały koalicji ośmiu mocarstw (Niemcy, Wielka Brytania, Japonia, Rosja, USA, Francja, Włochy, Austro-Węgry).

Powstanie cieszyło się zainteresowaniem światowej opinii publicznej. W czasie jego trwania na terenie Chin filmy realizowało przynajmniej siedmiu filmowców – C. Fed Akcerman, Joseph Rosenthal, Bruton Holmes i jego operator Oscar Depue, Francuz znany tylko jako Monsieur X.X.) oraz dwaj Japończycy, Tsunekichi Shibata i Komakichi Fukaya. Filmy mógł realizować tam również Brytyjczyk George Scott, lecz nie jest to pewne – w magazynie „Photogtaphic Dealer” z sierpnia 1900 znalazła się informacja o tym, że wyruszył on do Chin z zamiarem kręcenia, ale jego dalsze losy są nieznane. Na teren działań zbrojnych jako pierwsza dotarła ekipa japońska. 

Shibata i Fukaya zostali wysłani na front przez firmę Yoshizawa Shōten. Firma ta sprowadziła wcześniej do Japonii filmy z wojny amerykańsko-hiszpańskiej i II wojny burskiej, które cieszyły się dużą popularnością. Operatorzy, wyposażeni w kamerę Gaumonta i 20 rolek filmu, wyruszyli na kontynent 28 lipca 1900, by towarzyszyć ośmiotysięcznemu kontyngentowi żołnierzy Piątej Dywizji Piechoty Cesarskiej Armii Japońskiej, za którą podążali do czasu zdobycia Pekinu. Podczas obchodów pierwszej rocznicy zwycięstwa w Pekinie, 20 sierpnia 1901 roku, odnotowano obecność japońskich operatorów, nie jest jednak jasne, czy byli to Shibata i Fukaya.

Zarejestrowany przez Shibatę i Fukayę film o tytule Wielkie ruchome fotografie z incydentu w północnych Chinach (Hokushin jihen katsudō daishashin) miał premierę 18 października 1900 roku w tokijskim teatrze Kinki-kan. Później wyświetlany był w innych miastach Japonii.

Film Shibaty i Fukayi nie zachował się do naszych czasów. Materiały z epoki pozwalają jednak na przynajmniej częściowe odtworzenie jego zawartości. Znalazły się w nim m.in. sceny ukazujące załadunku żołnierzy i koni na statek w porcie Ujina, lądowania w mieście Tianjin, posuwania się japońskiej armii, mijane miasta i krajobrazy oraz rozbicie obozu pod Pekinem.

Pewne wyobrażenie o filmie daje również publikacja Yoshizawa Shōten wydana w maju 1901 roku – Album fotografii z incydentu w północnych Chinach (Hokushin jiken shashin-jō). Album zawiera 50 fotografii – być może również kadrów z filmu – zrealizowanych przez Shibatę i Fukayę podczas ich pobytu w Chinach.

Tekst pochodzi z 2014 roku.

Dodaj komentarz