Laboratorium chemiczne doktora Nakazato. Dwaj uczniowie naukowca – Segi i Kurokawa – przedstawiają dwa konkurencyjne pomysły na to, jak uczynić człowieka niewidzialnym. Nakazato obwieszcza im, że ten, który pierwszy rozwiąże problem, otrzyma w nagrodę rękę jego córki – Michiko. Nieco później naukowca odwiedza jego partner biznesowy – Kawabe. Nakazato wyjawia mu, że sam opracował serum niewidzialności, jednak nie testował jeszcze specyfiku na ludziach, ponieważ nie udało mu się jak dotąd odkryć sposobu na odwrócenie procedury. Podczas wizyty w antykwariacie uwagę Kawabe zwraca diamentowy naszyjnik zwany „Łzami miłości”. Wieczorem zamaskowane zbiry porywają Nakazato. Następnego dnia do antykwariatu wchodzi postać szczelnie owinięta bandażem, która przedstawia się jako Nakazato. Dowiedziawszy się, że sklep nie zakupił „Łez miłości”, wpada w szał, rozwija bandaże, pod którymi nie widać ciała, po czym ucieka. Gazety informują, że w Kobe pojawił się tajemniczy niewidzialny człowiek. Kilka dni później niewidzialny człowiek odwiedza Segiego. Okazuje się, że to Kurokawa, którego Kawabe zwiódł, by przetestował serum na sobie, jakoby na polecenie Nakazato. Kurokawa ujawnia efekt uboczny serum – wyzwala ono u osób, które go zażyją, agresywne skłonności. Kawabe obiecuje Kurokawie, że jeśli ten zdobędzie dla niego „Łzy miłości”, otrzyma od Nakazato antidotum. Kiedy jednak dostaje naszyjnik, wyjawia prawdę – antidotum nie istnieje. Kryjówkę bandytów otacza kordon policji…

Nim dał światu Godzillę i rzeszę jego pobratymców, japoński przemysł filmowy miał niewielkie doświadczenie w materii kina science fiction. Zrealizowany w wytwórni Daiei w 1949 roku Niewidzialny człowiek ukazuje się (Tōmei ningen arawaru, Nobuo Adachi), jest bodaj pierwszą pełnoprawną produkcją fantastycznonaukową nakręconą w Japonii. Za efekty specjalne do filmu odpowiadał Eiji Tsuburaya, który później pracował nad serią o Godzilli i licznymi produkcjami spod znaku tokusatsu.

Niewidzialny człowiek ukazuje się to japońska wariacja na temat serii filmów inspirowanych Niewidzialnym człowiekiem (The Invisible Man, 1897) H. G. Wellsa produkowanych przez Universal w latach 1933-1944. Realizacja krajowych wersji popularnych zagranicznych tytułów była w japońskim przemyśle filmowym popularną praktyką, sięgającą początków drugiej dekady XX wieku. W Japonii powstały m.in. Córka kapitana (Taii no musume, 1917, Masao Inoue) na podstawie Żandarma Möbiusa (Gandarm Möbius, 1914, Stellan Rye), Płacz narodu (Minzoku no sakebi, 1928, Hōtei Namura) na podstawie Karawany (The Covered Wagon, 1923, James Cruze) i Wojna opiumowa (Ahen sensō, 1943, Masahiro Makino) na podstawie Dwóch sierot (Orphans of the Storm, 1921, D. W. Griffith). Po wojnie kontynuowano tę praktykę, choć na mniejszą niż niegdyś skalę.

Adachi, będący zarówno reżyserem, jak i scenarzystą filmu, swobodnie czerpał z produkcji Universalu – zarys historii bazuje na Niewidzialnym człowieku (The Invisible Man, 1933, James Whale), lecz włączenie wątku kryminalnego i motywu diamentów ewokuje Zemstę niewidzialnego człowieka (The Invisible Man’s Revenge, 1944, Ford Beebe). W scenach z efektami specjalnymi japońscy filmowcy przetwarzali analogiczne sceny z filmów amerykańskich, wprowadzając przy tym drobne zmiany. Przykładowo: w filmie z 1933 roku niewidzialny człowiek pozostawia ślady w śniegu, podczas gdy w filmie japońskim robi to w piasku.

Zważywszy na brak doświadczenia Daiei w kinie science fiction, realizacja tego filmu była przedsięwzięciem dość odważnym, a przy tym raczej udanym, zwłaszcza pod względem efektów specjalnych. Jeśli więc lubicie japońskie kino fantastyczne, a filmu jeszcze nie widzieliście, zachęcam do seansu. Dzieło Adachiego powinno zaciekawić także osoby zainteresowane ponadnarodowymi transferami popkulturowych motywów i gatunków.

Japońska branża filmowa sięgała po motyw niewidzialnego człowieka jeszcze kilkakrotnie. W 1954 roku wytwórnia Tōhō wprowadziła do kin Niewidzialnego człowieka (Tōmei ningen, Motoyoshi Oda). Trzy lata później w Daiei zrealizowano Niewidzialnego człowieka i człowieka muchę (Tōmei ningen to hae otoko, Mitsuo Murayama). W 1960 roku wytwórnia przeniosła zaś koncept w realia jidai-geki, realizując Niewidzialnego tengu (Tōmei tengu, Mitsuo Hirotsu).

Poniżej znajdziecie zestawienia pięciu ujęć z filmów Niewidzalny człowiek Whale’a (po lewej) i Niewidzialny człowiek ukazuje się (po prawej).

Wpis pojawił się na fanpejdżu 7 czerwca 2016 roku.