Fakt, że w schyłkowym okresie stalinizmu w polskim dyskursie publicznym ostro krytykowano komiks jako jeden z najgorszych (jeśli nie najgorszy) aspekt amerykańskiej kultury, jest miłośnikom tego medium raczej dobrze znany, choćby za sprawą książki Adama Ruska Od rozrywki do ideowego zaangażowania: Komiksowa rzeczywistość w Polsce w latach 1939-1955. Przypuszczam jednak, że gorzej jest z samymi tekstami pierwotnymi, czyli poświęconymi komiksowi materiałami prasowymi i fragmentami z książek z tej epoki, i te, nawet osobom bardziej zainteresowanym tematem, znane są głównie w wyimkach lub w postaci omówień. Pomyślałem więc, że warto byłoby te materiały zbierać i udostępniać, tym bardziej że część z nich jest dostępna w zasobach polskich bibliotek cyfrowych. Jak pomyślałem, tak też zrobiłem.
Przed wami pierwszy z planowanej serii wpisów ze skanami materiałów prasowych dotyczących komiksów z czasów PRL-u, głównie, choć nie tylko, z lat 50. XX wieku. Na pierwszy rzut idzie pierwsza połowa lat 50. i „Życie Warszawy”.
W większości tych materiałów komiks jest tylko wzmiankowany jako jeden z elementów zdegenerowanej amerykańskiej „kultury”, choć kilka było mu poświęconych w całości. Na szczególną uwagę zasługują artykuły Grzegorza Jaszuńskiego (zwłaszcza Poważnie o »comicsach« z 306. numeru gazety z 1954 roku), który był w temat na tyle zaangażowany, że poświęcił mu jeden z rozdziałów w opublikowanej w 1956 roku książce Ludzie i dolary (chodzi o rozdział Czym skorupka za młodu nasiąknie).
Cyfrowe wersje archiwalnych numerów „Życia Warszawy”, z których pochodzą poniższe skany, są dostępne w zasobach Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej.
Ed. W., W stolicy kapitalizmu: Polityczne wychowanie przez apolityczne „comicsy”, „Życie Warszawy”, 1951, nr 7 (2225), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw19510071.jpg)
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw19510072-scaled.jpg)
Ed. W., W stolicy kapitalizmu: Młodzież – kwiat narodu, „Życie Warszawy”, 1951, nr 32 (2250), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1951032-1024x766.jpg)
Grzegorz Jaszuński, „Kultura” po amerykańsku: Miliony analfabetów – Brak szkół – Nie ma teatrów, „Życie Warszawy”, 1951, nr 124 (2342), s. 5.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1951124-1-scaled.jpg)
(Wys.), Z sal wystawowych: „My a oni”, „Życie Warszawy”, 1951, nr 141 (2359), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1951141.jpg)
D. Pr., Kultura amerykańska u siebie – i na eksport, „Życie Warszawy”, 1952, nr 23 (2577), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1952023-1-scaled.jpg)
Grzegorz Jaszuński, „Kultura” Dolara. Uboczny produkt fabrykantów broni, „Życie Warszawy”, 1952, nr 112 (2666), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1952112-scaled.jpg)
Antoni Słonimski, Amery-kain, „Życie Warszawy”, 1952, nr 135 (2689), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1953135-1-449x1024.jpg)
PAL., Oświata w kraju gangsterów. Tak to wygląda z bliska, „Życie Warszawy”, 1952, nr 228 (2782), s. 4.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1952228.jpg)
W-k, Krótkie spięcia: Swój do swego, „Życie Warszawy”, 1952, nr 290 (2844), s. 2.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1952290.jpg)
(pik), „Oto Ameryka”. „Na każdym dolarze – ślady krwi”, „Życie Warszawy”, 1952, nr 302 (2856), s. 4.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1952302-1-scaled.jpg)
Albert E. Kahn, Miliony podają sobie ręce, „Życie Warszawy”, 1953, nr 10 (2875), s. 2.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1953010-scaled.jpg)
Jak Mikołajczyk z polski nawiewał, „Życie Warszawy”, 1953, nr 35 (2900), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1953035-scaled.jpg)
Ed. W., Powszechna i ludowa, „Życie Warszawy”, 1953, nr 117 (2981), s. 1.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1953117-1.jpg)
Ich kultura, „Życie Warszawy”, 1953, nr 118 (2982), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1953118.jpg)
W-k, Krótkie spięcia: Biblia w comicsach, „Życie Warszawy”, 1953, nr 230 (3093), s. 2.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1953232.jpg)
PAL, Nauka nie idzie w lat, „Życie Warszawy”, 1953, nr 246 (3109), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1953246.jpg)
Zygmunt Szymański, Odrodzenie niemieckiej kultury, „Życie Warszawy”, 1953, nr 291 (3154), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw19532911-1.jpg)
August Grodzicki, Pochwała książki, „Życie Warszawy”, 1954, nr 128 (3300), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1954118-scaled.jpg)
Adam F. Wysocki, Spotkanie z francuską książką. Literatura wielkiego narodu, „Życie Warszawy”, 1954, nr 306 (3477), s. 4.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw19532912.jpg)
Grzegorz Jaszuński, Poważnie o »comicsach«, „Życie Warszawy”, 1954, nr 306 (3477), s. 4.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1954306.jpg)
Rząd angielski zakazał kolportowania comicsów, „Życie Warszawy”, 1955, nr 37 (3519), s. 2.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1955037.jpg)
Nehru przeciw comicsom oraz filmom propagującym wojnę, „Życie Warszawy”, 1955, nr 51 (3233), s. 2.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1955051.jpg)
Ze świata, „Życie Warszawy”, 1955, nr 54 (3537), s. 2.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1955054-1.jpg)
GAMMA., Krótkie spięcia: „Comicsy: i wolność, „Życie Warszawy”, 1955, nr 128 (3611), s. 3.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1955128.jpg)
Stanisław Grzelecki, Z ekranów stolicy: Mały uciekinier, „Życie Warszawy”, 1955, nr 201 (3684), s. 4.
![](http://pan-optykon.pl/wp-content/uploads/2021/12/kwprlzw1955201.jpg)