Znacie to uczucie, gdy w końcu odpalacie jakiś film, który od dawna chci(el/ał)yście obejrzeć, ale nigdy się nie zdarzyło, bo #powody, po czym żałujecie, że zrobi(li/ły)ście to tak późno?

Mnie, co przyznaję ze smutkiem, zdarza się to dość często. Ostatnio – wczoraj, po seansie filmu dokumentalnego The Wobblies (1979, Deborah Shaffer, Stewart Bird), który (jak sprawdziłem przed chwilą) pobrałem w niezbyt dobrej kopii w 2017 roku i przeleżał na jednym z moich dysków przez pięć lat. I pewnie nie zabrałbym się za niego jeszcze długo, gdyby w tym roku nie ukazała się odświeżona wersja filmu. Być może też jakąś rolę w jego wyborze jako seansu na wieczór odegrało antyzwiązkowe pierdzielenie pewnego bążur-biznesmena i jego klakierów.

Bo The Wobblies to dokument o związku zawodowym. I to nie byle jakim, bo o utworzonym w USA w 1905 roku radykalnym IWW (Industrial Workers of the World, Robotnicy Przemysłowi Świata). A twórcy filmu nie ukrywają, po której stronie konfliktu świat pracy vs. kapitał stoją.

The Wobblies to filmowa historia mówiona związku IWW, w której wypowiedzi osób, które działały w nim w drugiej i trzeciej dekadzie XX wieku (a w niektórych przypadkach także później), połączono z materiałami prasowymi i wizualnymi z epoki (filmy, plakaty, rysunki satyryczne) oraz piosenkami stworzonymi przez członków związku, niekiedy śpiewanymi przed kamerą przez wywiadowane osoby.

Jest to mocny kawał kina. Nie tylko w kategoriach zaangażowanego dokumentu. Zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę, że koniec lat 70. XX wieku był ostatnim momentem, gdy jeszcze można było dotrzeć do osób, które działały w związku w okresie jego największej potęgi – w chwili przeprowadzania wywiadów wiek rozmówców wahał się od blisko osiemdziesiątki do niemal setki. Dzięki The Wobblies ich głos i ich perspektywa zachowały się wiele lat po ich śmieci. Choćby z tego względu warto film obejrzeć.

Bonus:

Jednym z zaprezentowanych w filmie materiałów jest ilustracja Piramida systemu kapitalistycznego opublikowana pierwotnie w 1911 roku na łamach związkowego pisma „Industrial Worker”. Stanowiła ona bezpośrednią adaptację rosyjskiej ilustracji z 1901 roku, lecz obrazy zasadzające się na tej idei były tworzone i wykorzystywane w działalności politycznej wcześniej, min. przez Belgijską Partię Robotniczą w 1900 roku.

Wpis pojawił się na fanpejdżu 2 grudnia 2022 roku, a materiał bonusowy dwa dni później.