W kwietniu 2023 roku przyjemność wygłosić w ramach Akademii Kina Światowego w Kinie Nowe Horyzonty prelekcję „Pierwsze dekady kina w Japonii”. Poniżej znajdziecie jej zapis audio połączony ze slajdami, z których korzystałem.
Kategoria: Japonia
Okrucieństwo Japończyków podczas II wojny światowej według wytwórni Hammer
Znacie pewnie takie sytuacje, gdy produkcja jakiegoś dużego filmu daje impuls do realizacji czegoś podobnego, lecz skromniejszego. Nie mam na to twardych dowodów, ledwie przesłanki, ale sądzę, że tak właśnie było z superprodukcją wojenną Most na rzece Kwai (The Bridge on the River Kwai, 1957, David Lean) i zrealizowanym przezCzytaj dalej
Przepowiednie Nostradamusa po japońsku
Gdybym prowadził peja bazującego na sensacji, mógłbym ten wpis zacząć od zdania: „Film, którego nigdy nie obejrzysz, bo wytwórnia, która go wyprodukowała, ci to uniemożliwi”. No, po prawdzie prawie tak zacząłem, ale jako że nie prowadzę peja bazującego na sensacji, to od razu wejdę w przypisy precyzujące tę kwestię –Czytaj dalej
Nippon Gekijō w dwóch filmach o Godzilli
Wczoraj tatko napisał mi, że ogląda właśnie film, w którym wielki potwór niszczy Big Bena. Chodziło mu, rzecz jasna, o Potwora z otchłani (Gorgo, 1961, Eugène Lourié). Twórcy tej brytyjskiej odpowiedzi na kaijū eiga sięgnęli po zabieg stosowany przez Japończyków w części ich produkcji o wielkich potworach, a jeszcze wcześniejCzytaj dalej
Kilka myśli w temacie filmu „Godzilla Minus One”
Jak być może wiecie, polska dystrybucja kinowa najnowszego japońskiego filmu o Godzilli – Godzilla Minus One (Gojira -1.0, 2023, Takashi Yamazaki) – została przedłużona o tydzień, a produkcja ta w ogóle bardzo dobrze radzi sobie na światowych ekranach. Nie będę miał więc chyba lepszej okazji, by podzielić się kilkoma przemyśleniamiCzytaj dalej
Filmy Seijuna Suzukiego w ofercie FlixClassic
Długo się nad tym wahałem, w końcu jednak wczoraj postanowiłem przetestować platformę FlixClassic. W końcu dostęp miesięczny to tylko 12,99 zł, więc nawet jeśli miałbym obejrzeć na niej tylko trzy, cztery filmy, to i tak się opłaca. Bezpośredniej impulsem dla tej decyzji było wtorkowe spotkanie w ramach Akademii Kina Światowego,Czytaj dalej
„Dziwolągi” Toda Browninga w Japonii
Miałem tyle lat, miesięcy i dni co dzisiaj, gdy dowiedziałem się, że Dziwolągi (Freaks, 1932, Tod Browning) wyświetlano w Japonii już w 1932 roku, siedem miesięcy po amerykańskiej premierze, do tego pod tytułem Trupa potworów (Kaibutsu-dan). Na grafice poniżej możecie zobaczyć ładny, wizualnie ciekawy, bo niedosłowny i grający tajemnicą, plakatCzytaj dalej
Syn Lacfadia Hearna wspomina wczesne pokazy filmowe w Japonii
Swego czasu przytaczałem tu opis doświadczenia filmowego w Asakusie w Tokio na początku drugiej dekady XX wieku, zaczerpnięty z książki The Nightside of Japan autorstwa Taizō Fujimoto z 1915 roku. Tym razem mam jeszcze starszą relacje z pokazów filmowych w Japonii, najprawdopodobniej z 1900 roku. Są to wspomnienia Kazuo Koizumiego,Czytaj dalej
Przetworzenia „Wielkiej fali w Kanagawie”
Wielka fala w Kanagawie (Kanagawaoki namiura, ok. 1830-1833) Hokusaia to niewątpliwie najbardziej rozpoznawalny dzieło japońskiego malarstwa drzeworytniczego, a być może najbardziej rozpoznawalne japońskie dzieło sztuki w ogóle. Nic więc dziwnego, że od dawna stanowi źródło inspiracji dla artystów i doczekała się licznych interesujących przetworzeń, a także parodii. Poniżej możecie obejrzećCzytaj dalej
„Hokusai manga” i zmiana odbioru filmu
Potrafi się zmienić nasz obiór tekstów kultury, oj potrafi. Czasami zdarza mi się odświeżyć coś po latach i zmienić o tym zdanie, ale dawno, a może nawet nigdy, nie zdarzyło mi się coś takiego, jak wczoraj. Bo wczoraj odświeżyłem sobie Hokusai manga z 1981 roku w reżyserii i na podstawieCzytaj dalej
Hokusai według Tony’ego White’a
Jeśli lubicie animację, krótki metraż, eksperymentalne dokumenty, japońską sztukę i Hokusaia, albo chociaż część rzeczy z tej listy, to mam dla Was propozycję na krótki wieczorny seans. A jest to Hokusai: Animowany szkicownik (Hokusai: An Animated Sketchbook) – krótkometrażowy animowany film dokumentalny o Hokusaiu, który w 1978 roku zrealizował TonyCzytaj dalej
„Głęboka czerwień” jako „Suspiria 2”
Gdy wcześniej wspomniałem tu o zmianach tytułów filmów w kontekście Włoch, zazwyczaj opisywałem przypadki, gdy jakaś zagraniczna produkcja trafiała na włoskie ekrany i wybierano dla niej tytuł kojarzący się z filmem, który wcześniej osiągnął sukces. Dziś jednak mam dla Was ciekawostkę dotyczącą odwrotnej sytuacji. Film Suspiria (1977, Dario Argento) trafiłCzytaj dalej
Komiks „Wayward” i komentarz na temat funkcjonowania yōkai w społecznej wyobraźni
„Wayward” autorstwa Jima Zuba i Stevena Cummingsa z pewnością nie jest wybitną serią komiksową (po prawdzie to taki średniak, że gdyby nie to, że czerpie z japońskiego folkloru, to odpuściłbym po kilku zeszytach), ale jedną rzecz robi rewelacyjnie. Mianowicie – w ramach świata przedstawionego, na kilku kadrach, komentuje przekształcenia wCzytaj dalej
J-horror, „Ring” i ukiyo-e Tsukioki Yoshitoshiego
Z cyklu: „Rzeczy, które wyciąłem z prezentacji, bo już zanadto się rozrosła, ale nie chcę, żeby się zmarnowały, więc wrzucę je na peja”. Nieistniejącego, ale z potencjałem. Gdy opowiadam o tzw. j-horrorach, czyli japońskich filmach grozy, które zyskały popularność na przełomie XX i XXI wieku, zazwyczaj podkreślam, że stanowią oneCzytaj dalej
Echa „Siedmiu samurajów” w „Mścicielach” i „Siedmiu wojownikach”
Podróż śladami przepływu filmowych inspiracji, u którego źródeł leży Siedmiu samurajów (Shichinin no samurai, 1954) Akiry Kurosawy, zawiodła mnie ostatnio w całkiem ciekawe rejony, mianowicie – do westernu Mściciele (The Revengers, 1972, Daniel Mann). Nie wiem, czy twórcy filmu bezpośrednio inspirowali się japońskim arcydziełem, i, po prawdzie, raczej w toCzytaj dalej
Umetsugu Inoue: Człowiek-orkiestra japońskiego kina
Nazwiska Umetsugu Inoue próżno szukać w przekrojowych zachodnich publikacjach z zakresu dziejów japońskiego kina, a tym bardziej wykazach jego najbardziej „wartościowych” twórców w rodzaju klasycznych prac Joan Mellen[1] i Audie Bock [2]. Nie wspominają o nim nawet Donald Riche i Joseph L. Anderson w pionierskiej anglojęzycznej monografii Japanese Film: ArtCzytaj dalej
Opisy filmów i biogram reżysera do retrospektywy Umetsugu Inoue z 2021 roku
W 2021 roku miałem przyjemność przygotować biogram reżysera i opisy do pięciu jego filmów na potrzeby retrospektywy Umetsugu Inoue w ramach InlanDimensions International Arts Festival. Choć wciąż można je znaleźć na stronie festiwalu, uznałem, że dobrze będzie przekopiować je także tutaj – a nuż ktoś przeskoczy tu z innych wpisówCzytaj dalej
Makoto Nishimura i Gakutensoku w filmie „Tokio: Ostatnie megalopolis”
Mam dla Was ciekawostkę dotyczącą wspominanego wczoraj filmu Tokio: Ostatnie megalopolis (Teito monogatari aka Tokyo: The Last Megalopolis, 1988, Akio Jissoji), która chyba dobrze ilustruje, jak wiele uwagi poświęcono w nim detalom. Zacznijmy od świata prawdziwego, a nie fikcjonalnego. Być może część z Was słyszała o tym, że japoński uczonyCzytaj dalej
Kilka myśli o filmie „Tokio: Ostatnie megalopolis”
Wczoraj zrobiłem trzecie w moim życiu podejście do filmu Tokio: Ostatnie megalopolis (Teito monogatari aka Tokyo: The Last Megalopolis, 1988, Akio Jissoji). Z drugiego, przyznam szczerze, nie pamiętam nic poza tym, że było, bo miałem poczucie, że muszę – bo kult, swego czasu jeden z najbardziej dochodowych japońskich filmów, tytułCzytaj dalej
Co łączy mangę „Lady Snowblood” i film „Seks i furia”?
Jak z pewnością część z Was wie, kultowy w niektórych kręgach film Lady Snowblood (Shurayuki hime, 1973, Toshiya Fujita) powstał na podstawie mangi o tym samym tytule, wydawanej pierwotnie w latach 1972-1973. Kilkakrotnie spotkałem się z opinią, że twórcy filmu przyjęli postawę służalczą w stosunku do pierwowzoru, z czym nieCzytaj dalej
Dwa fragmenty z „Czarnej jaszczurki” Umetsugu Inoue
W 1961 roku miała premierę sztuka Yukio Mishimy Czarna jaszczurka (Kurotokage) na podstawie powieści detektywistycznej Ranpo Edogawy z 1934 roku. W latach 60. XX wieku powstały dwie filmowe adaptacje powieści o tym samym tytule – pierwszą, z 1962 roku, zrealizował dla Daiei Umetsugu Inoue, drugą zaś nakręcił dla Shōchiku wCzytaj dalej